آیا پیامبران اشتباه مى‏کنند؟

اولاً مفهوم سهو، خطا و نسیان با گناه متفاوت است زیرا، اولاً گناه با علم و اراده صورت مى‏گیرد ولى سهو، خطا و نسیان چنین نیستند

ثانیاً، گناه همواره مخالفت با اوامر الهى است ولى سهو، خطا و نسیان امکان دارد گاه با امر خداوند مخالف باشد مثلاً سهو در به جا آوردن یکى از اجزاء و ارکان عمل عبادى

و گاه هیچ ارتباطى با اوامر خداوند ندارد مثلاً خطا در یک عمل مباح فردى یا اجتماعى ثانیاً بر اساس دلایل متقن انبیاء هم از گناه مبرّایند و هم از سهو، خطا و نسیان زیرا، انبیاء و حتى ائمه (ع) از دو علم برخوردارند:

 الف) علم غیر عادى که به واسطه آن بر تمامى حقایق عالم اشراف و آگاهى دارند.

ب) علوم عادى که همچون سایر افراد از طریق معمولى به دست مى‏آورند.

امّا در مقام عمل و انجام کارهاى روزمره خود و حتى مسائل اجتماعى، در اکثر موارد از علوم غیر عادى خویش استفاده نمى‏کنند، یعنى هر چند به واقعیت همه مسایل آگاهند اما از خود رفتارى جاهلانه و غافلانه بروز مى‏دهند، بى آنکه در حقیقت جاهل و غافل باشند.

 بر این اساس که در جاى خود مدلل گشته است، بى شک هیچ گونه سهو و خطا و اشتباه واقعى را نمى‏توان به معصومین نسبت داد. چون جهل و غفلت- که منشاء سهو نسیانند- در آنها راه ندارد. هر چند ممکن است از آنان اعمالى سر زند که به ظاهر، خطا باشد، ولى در واقع، خطایى است که از روى عمد صورت گرفته است. در این صورت خطا نامیدن آن نیز از سر تسامح است.

علاوه بر آن که آیات و روایات سهو و خطا و اشتباه را از معصومان نفى مى‏کنند،(1) و به عنوان نمونه این روایت که امام هادى (ع) در مقام درود و تحیت بر پیامبر (ص) مى‏گوید: اللهم اجعل افضل صلواتک على سیدنا محمد عبدک و رسولک. المعصوم من کل خطأ و زلل، المنزه من کل دنس و خطل بارالها، برترین درودهایت را بر سرور ما محمد، بنده و فرستاده‏ات، نثار فرما. آنکه از هر خطا و لغزشى معصوم و از هر گونه آلودگى و یاوه‏گویى پیراسته بود»،(2).

پى‏نوشت‏

 (1) )نگا: نجم 4- 3، انعام 50)